گشتاور معیار نیروی پیچشی‌ای اســت کــه پیشرانه تولید می‌کند. این معیار معمولاً در میل‌لنگ اندازه‌گیری می‌شود مگر اینکــه ایلان ماسک باشید! مدیرعامل تسلا این معیار را در چرخ اندازه‌گیری می‌کند تا همه را گیج کند. گشتاور معمولاً با واحدهای پوند-فوت یا نیوتون متر اعلام می‌شود. همان‌گونه کــه می‌دانید ما در پدال گشتاور را با واحد نیوتون متر اعلام می‌کنیم. هر خودرو معمولاً حداکثر گشتاور خود را در دور معینی ارائه می‌کند. این عدد بیشترین گشتاوری اســت کــه یک پیشرانه در محدوده دور خود ایجاد می‌کند. معمولاً گفته می‌شود خودرو در این دور به خصوص به بالاترین میزان گشتاور خود می‌رسد ولی گاهی اوقات نیز یک محدوده را نشان می‌دهند. در دیگر دورهای پیشرانه گشتاور تولیدی کمتر از عدد اعلامی کارخانه اســت. این موضوع را همیشه به یاد داشته باشید.
اسب بخار چیست؟
اسب بخار معیاری از میزان کاری اســت کــه پیشرانه در زمانی مشخص انجام می‌دهد. یک اسب بخار برابر با حدود ۷۴۵ وات می‌باشد؛ به‌عبارت‌دیگر، یک اسب بخار برابر با نیروی موردنیاز برای بلند کردن یک فرد متوسط به ارتفاع ۱ متر و در زمان ۱ ثانیه اســت. یک‌بار دیگر باید بگوییم اکثر خودروسازان حداکثر اسب بخار تولیدی پیشرانه در دور معین را بیان می‌کنند بنابراین خروجی پیشرانه هم در دیگر دورهای خود کمتر از عدد اعلامی خواهد بود.
آیا گشتاور معادل شتاب گیری اســت؟
این دو پیشرانه را در نظر بگیرید:
پیشرانه اول: ۳۰۰ اسب بخار در دور ۴ هزار پیشرانه، ۶۷۸ نیوتون متر در دور ۱۵۰۰ پیشرانه
پیشرانه دوم: ۳۰۰ اسب بخار در دور ۸ هزار پیشرانه: ۳۳۹ نیوتون متر در دور ۳ هزار پیشرانه
کدام پیشرانه باعث شتاب گیری سریع‌تر خودرو خواهد شد؟
اگر شما نسبت‌های متفاوت دنده را انتخاب کنید پاسخ سؤال هر دو پیشرانه خواهد بود. اگر شما نسبت دنده دوبه‌یک را برای پیشرانه دوم در نظر بگیرید، تمامی دورهای پیشرانه نصف خواهد شد، تمامی گشتاور تولیدی دو برابر خواهد شد ولی اسب بخار تولیدی همان میزان باقی خواهد ماند (دو برابر کردن یک فاکتور و نصف کردن فاکتور دیگر تغییری ایجاد نمی‌کند). بدین ترتیب مشخصات پیشرانه دوم همانند پیشرانه اول خواهد بود. موضوع مهم این اســت کــه دور پیشرانه نیز به اندازه گشتاور اهمیت دارد زیرا اسب بخار و نهایتاً چگونگی کاری کــه پیشرانه می‌تواند در زمانی مشخص انجام دهد عملکرد هر دو فاکتور را تعیین می‌کند.
معنی واقعی گشتاور چیست؟
خب بیایید سه پیشرانه دیگر را در نظر بگیریم:
پیشرانه
اول: ۳۰۰ اسب بخار در دور ۶ هزار پیشرانه، ۳۹۳ نیوتون متر در دور ۲۵۰۰ پیشرانه
پیشرانه دوم: ۳۰۰ اسب بخار در
دور ۶ هزار پیشرانه، ۵۲۹ نیوتون متر در دور ۲۵۰۰ پیشرانه
پیشرانه سوم: ۳۰۰ اسب بخار در
دور ۶ هزار پیشرانه، ۳۹۳ نیوتون متر در دور ۴۵۰۰ پیشرانه
هر سه پیشرانه همان میزان قدرت
را در حداکثر دور ۶ هزار ارائه می‌کنند و عملکرد یکسانی خواهند داشت اما گشتاور آنها
متفاوت اســت!
مشخص است که هر سه موتور در حداکثر دور ۶۰۰۰ یک میزان قدرت را ارائه می دهند و دارای عملکرد یکسانی می باشند و با این حال گشتاور آنها متفاوت است. برای درک بیشتر، بهتر است تا نگاهی به نمودار قدرت/گشتاور این پیشرانه ها داشته باشیم.
خب بیایید نگاهی به نمودار قدرت/گشتاور این پیشرانه‌ها بیندازیم.
منحنی گشتاور خیلی اهمیت ندارد زیرا به‌آسانی می‌تواند تحت تأثیر دنده قرار گیرد. اسب بخار با تعویض دنده تغییر نمی‌کند بنابراین تمرکز ما روی منحنی قدرت اســت.
پیشرانه ۱ منحنی قدرتی دارد کــه تقریباً به‌صورت خطی صعود می‌کند زیرا منحنی گشتاور آن تقریباً تخت اســت. البته پیشرانه ۲ در دورهای پایین گشتاور بیشتری دارد بنابراین منحنی قدرتش حالت صعودی شدید و به نوعی باد کرده دارد. پیشرانه ۳ همان حداکثر گشتاور مشابه با پیشرانه ۲ را نشان می‌دهد اما این گشتاور در دور بالاتری به دست می‌آید. در دورهای پایین شاهد گشتاور کمتری هستیم بنابراین قدرت کمتری را در بخش پایین ایجاد می‌کند.
اگر طرز رانندگی شما به گونه‌ای اســت کــه معمولاً نزدیک ردلاین دنده را تعویض می‌کنید هیچ‌یک از این‌ها اهمیت زیادی ندارند زیرا هر سه پیشرانه همان میزان قدرت را در دورهای نزدیک ردلاین عرضه می‌کنند؛ اما اکثر مردم همانند ما رانندگی نمی‌کنند بنابراین می‌خواهند حداکثر قدرت را در دورهای پایین همچون ۲ هزار داشته باشند تا در هنگام سبقت‌گیری اســترس کمتری داشته باشند. پیشرانه ۲ در این دور قدرت کاملاً بیشتری داشته بنابراین سریع‌تر سبقت می‌گیرد. بنابراین در کل گشتاور بیشتری کــه در دور پایین‌تر به دست می‌آید احساس بهتری ایجاد می‌کند. خودروهای الکتریکی از این موضوع اســتفاده کاملاً خوبی می‌کنند زیرا همه‌ی گشتاور از دور صفر پیشرانه در دسترس اســت.
اعداد در گشتاور و اسب بخار
مشکل اعداد مربوط به گشتاور و اسب بخار این اســت کــه تنها دو جنبه از یک پیشرانه را در دو دور مخصوص نشان می‌دهند. چیزی کــه بین این دو دور پیشرانه رخ می‌دهد را باید حدس زد. به دو پیشرانه زیر هم نگاهی بیندازید. هر دو دارای برگه مشخصات یکسان پیشرانه ۲ هستند اما مشخصات متفاوتی دارند.
تفاوت اسب بخار و گشتاور
هر دوی این پیشرانه‌ها در دورهای ۶ هزار و ۲۵۰۰ عملکرد کاملاً مشابهی دارند؛ اما در دورهای دیگر این پیشرانه ۱ اســت کــه بهتر نشان می‌دهد. در دور ۴ هزار، پیشرانه ۱ قدرت ۲۹۴ اسب بخاری تولید می‌کند درحالی‌کــه خروجی پیشرانه ۲ برابر با ۲۰۷ اسب اســت. البته اکثر پیشرانه‌ها منحنی قدرت تقریباً مشابهی دارند اما شما باید دراین‌باره دقیق و هوشیار باشید زیرا برخی تکنولوژی‌ها همچون هیبرید، پرخوران و… می‌توانند منحنی گشتاور را به‌طور قابل‌توجهی تغییر دهند.
خب خلاصه آنچه گفته شد به شرح زیر اســت:
اسب بخار بهترین معیار شتاب گیری و حداکثر سرعت اســت. البته این موضوع در صورتی صحیح اســت کــه فاکتورهای دیگری همچون وزن، چسبندگی و درگ را یکسان در نظر بگیریم.
گشتاور بدون اعداد اعلامی دور پیشرانه یا محدوده تولیدی خیلی معنی ندارد.
گشتاور بیشتر و ارائه آن در دورهای پایین معمولاً به معنی شتاب بهتر در دورهای پایین اســت کــه برای رانندگی روزمره بهتر اســت.
البته اعداد اعلامی سازنده همه‌ی داســتان را بازگو نمی‌کند.
